Piano forte. Zacht en luid spelen. Of aan elkaar geschreven: de naam van de voorloper van onze huidige piano.
Maar piano forte is ook een mooie metafoor voor onderwijs. Voor de manier waarop we met onze leerlingen omgaan: piano voor de mensen, forte voor de zaak. Zacht in je omgang met leerlingen. Hard en gericht als het over het resultaat gaat.
Dubbele forte hoor je nog wel eens roepen. De oude Russische school: donderpreken en op de man spelen. De ijzeren hand van de meester. Zo’n niets ontziende aanpak heeft zeker straffe kunstenaars voortgebracht. Maar nog veel meer slachtoffers. Ook bij die straffe kunstenaars.
Nee piano forte zit juister. Humaan met een grote drang naar kwaliteit.
artistieke competenties 
Volgens mij gaat het gewoon over de gulden middenweg. Ook geen dubbele piano alsjeblief. Dit brengt OOK slachtoffers voort. Zij het meer onderhuids, op de langere termijn.
Nu stel ik me de vraag: ‘piano voor de mensen, forte voor het resultaat’.. Wat bedoel je daar dan mee? Welk resultaat? Als het gaat over de prestaties van de leerling, hoe ga je mensen en hun prestaties scheiden? De moeite die de leerling in zijn instrument steekt is rechtstreeks verbonden met zijn prestaties. (De link met sport is snel gemaakt.) Piano èn forte voor alletwee, zowel leerling als resultaten, daar kan ik inkomen.
Ik vind het jammer dat het cliché van de oude Russische school wordt gebruikt. Steeds wordt dit in een negatieve context geplaatst, terwijl het enige wat wij daar werkelijk van weten, slechts een vaag beeld is, niet meer getoetst aan de realiteit: streng, nietsontziend, slaan misschien, saaie studies, tranen, uren oefenen, … Ik hou geen pleidooi voor deze vooropgestelde manier van werken. Ik vind het gewoon niet fair dat dit cliché het gevaar van dubbele piano overschaduwt.