In het pittoreske Sluis in Zeeland (NL), op een steenworp afstand van de Belgische kust, ligt het bijzondere privémuseum BIZARIUM.

Bizarium is een verrassend rariteitenkabinet vol bizarre uitvindingen. Een ‘wonderkamer’ van briljante uitvinders en hun grenzeloze verbeeldingskracht, hun technische vindingrijkheid en vooral onmetelijke passie.

Bizarium verwondert met geniale, wetenschappelijke en knotsgekke uitvindingen. Denk maar aan een vliegfiets, een wandelende duikboot, een haargroeihelm, een zwemparaplu, alsook ontwerpen van genieën zoals Leonardo da Vinci, Athanasius Kircher en Nikola Tesla. Deze uitzonderlijke, private collectie brengt de boodschap dat falen en experiment aan de basis liggen van innovatie en vooruitgang.

Het museum is een ode aan de artistieke rol kunstenaar en een plek waar creativiteit in al zijn facetten getoond wordt.

In De Standaard Weekblad werd Stephan Vanfleteren geïnterviewd. Wanneer de fotograaf aan de Noordzee denkt, leidt hem dat tot deze bespiegeling:

“Ik vind grijs de prachtigste kleur. Grijs noem ik zilver met stof op. Ook toen kleur weer helemaal in was, ben ik altijd blijven kiezen voor grijs. Dat ligt me beter. Omdat ik traditioneler kijk. Ik schrijf me graag in oude tradities in.

Zwart-wit is lineair. Zo is het nooit. Het is grijs. Grijs is fluïde, en verandert van gedaante, naargelang het licht dat erop valt. Het grijs van de doeken hier kantelt soms naar blauw, naar roodoranje, naar paars, en nu is het licht warm, nu zie je het geler worden.”

De tentoonstelling Jef Geys maakt school in Z33 in Hasselt focust op het werk dat kunstenaar Jef Geys (1934-2018) maakte in de periode 1963 tot 1989, toen hij leraar was aan de Rijksmiddelbare school in Balen.

Jef Geys wist als leraar op zijn heel eigen manier de lessen esthetica op een ‘positieve’ manier in te vullen met inzichten van en over de kleine en grote wereld. Hij stelde zijn leerlingen op een open manier vragen over de vanzelfsprekendheden van gangbare opinies en wisselende wereldbeelden, ook over reclametechnieken waarin hij zelf een opleiding had gehad. Daarom staat op het schoolbord in de tentoonstellingsruimte de vraag die Geys altijd weer aan zijn leerlingen stelde: Wat ziet gij daarin?

Een interessante kijk op (competent) worden.

In het museum Wiels in Brussel is op dit moment de tentoonstelling ‘Children’s games’ van de Belgisch-Mexicaanse kunstenaar Francis Alÿs te zien. Alÿs documenteert kinderspelen over de hele wereld. Als een soort antropoloog filmt hij kinderen die buiten spelen.

De diversiteit die zijn films laten zien, is enorm. Kinderen kunnen zich ook uit de slag trekken met twee keer niets: een bal, een stuk hout, een touw. Bijzonder is dat kinderen hun spel altijd weer aanpassen aan de situatie. Zo botste de kunstenaar in Hongkong op een pandemieversie van tikkertje. De jacht werd ingezet door iemand met een mondkapje. Iemand aantikken stond gelijk met het virus doorgeven.

De tentoonstelling roept associaties op met het beroemde onderzoek ‘Homo Ludens’ van Johan Huizinga en het schilderij ‘De Kinderspelen’ van Pieter Bruegel. Als leraar in de kunsten laat de tentoonstelling je reflecteren over je eigen lespraktijk: Hoe speels zijn mijn contactmomenten op de academie? Hoe kan ik via spel de creativiteit van mijn leerlingen aanwakkeren? Hoe verhouden vakmanschap en spel zich tegenover elkaar?

In het verleden was de proclamatie van de Academie Haspengouw Podium ook het moment waarop de meest verdienstelijke leerlingen een stadsprijs kregen. Dat gebeurde louter op basis van het ‘hoogste punt’.

Nu reikt de academie elk jaar in de 6 artistieke rollen een prijs uit. Leerlingen die voor een aspect uitblinken kunnen genomineerd worden.

• De Kunstenaar: Deze leerling durft buiten de lijntjes kleuren. Hij durft risico’s te nemen en komt zo tot verrassende resultaten. Zijn kunst uit zijn eigenheid en persoonlijkheid. Hij leeft zich in en brengt de intentie van de componist/auteur/choreograaf tot leven.
• De Onderzoeker: Deze leerling blinkt uit in nieuwsgierigheid. De wil om te weten, kennen, ontdekken staat vooraan. Deze leerling kent zijn sterktes én werkpunten. Hij weet wat hij wil en stippelt het proces uit. Daarbij is er een openheid en verbondenheid met de eigen wereld en de wereld waarin hij staat. Zijn kunst is een uitdrukking van de dynamiek tussen die twee zaken.
• De Samenspeler: Deze leerling is een teamspeler. Er is een open blik naar de groep en het samen maken. Er is een groot respect voor de andere. Dat is onder andere zichtbaar in de manier waarop de leerling feedback kan geven en ontvangen. En de manier waarop hij bijdraagt aan de groepsdynamiek.
• De Performer: deze leerling is in z’n nopjes op het podium. Hij kent de gebruiken en wil zijn publiek raken. De leerling geniet ten volle van de reacties van het publiek en speelt daarmee. De leerling streeft naar een kwaliteitsvol podiummoment. Dat merk je in een doordrongen voorbereiding, afwerken in de details en flexibiliteit met onvoorziene omstandigheden.
• De Vakman: virtuositeit en doorgedreven technische perfectie zien we bij deze leerling. Deze leerling overtreft de technische verwachtingen van zijn graad. Het vakmanschap is de basis voor zijn muzikaliteit en veelzijdigheid.
• De Unieke Ik: deze leerling heeft iets unieks. Dat kan gaan om doorzettingsvermogen ondanks moeilijke omstandigheden. Of misschien heeft deze leerlingen gewoon ‘alles’. De X-factor. Een samenkomen van alle artistieke rollen. Deze rol biedt de kans om leerlingen met bv. een zorgprofiel of speciaal traject toch in de spotlight te zetten. 

Leen van den Berg, de moeder van het vak schrijven in het dko en lerares aan leerkracht aan het Conservatorium in Hasselt en aan Academie De Vonk in Oud-Heverlee schreef een musical. ‘Romeo en July’ (gedeponeerd bij de Auteurs) is een laagdrempelig liefdesverhaal geworden van en door leerlingen van de academie, een verhaal waarin het, naast het liefdesverhaal, ook gaat over de verschillende competenties bij het maken van ‘kunst’ en over de waarachtigheid van gevoelens.

De song- en koorteksten zijn al geschreven en zitten in het script; ze zullen volgend schooljaar op muziek worden gezet door de compositieklassen in Hasselt en Oud-Heverlee. Het script is geschreven voor een publiek van kinderen, jongeren en volwassenen, met hier en daar een vleugje humor. De koorteksten  zorgen ervoor dat we zoveel mogelijk leerlingen op de planken krijgen.

Interesse om er iets mee te doen op je academie? leenvandenberg@skynet.be

In het rapport Leerlingenevaluatie in het dko onderzochten medewerkers van UCLL (Erik Schrooten) en KUL HIVA (Evelien Storme en Lode Vermeersch) in opdracht van het Departement Onderwijs en Vorming in 2022-2023 het thema leerlingenevaluatie in het dko.

De onderzoekers deden een omvangrijke literatuurstudie, brachten in kaart welke evaluatie-instrumenten er nu in omloop zijn in het dko, geven onderbouwde antwoorden op essentiële vragen over evaluatie in kunstonderwijs en illustreren dat met voorbeelden. Daarbij hebben ze ook aandacht voor de haalbaarheid van de leerlingenevaluatie.

Het volledige rapport kan je hieronder downloaden. Wil je op een eigen manier door het rapport navigeren dan is de volgende startpagina op Klascement een ideaal startpunt.

We ondersteunen graag vanuit deze wetenschappelijk onderbouwing academies die hun huidig evaluatiebeleid willen bijsturen, meer haalbaar willen maken …

Leerlingen artistiek doen groeien is onze opdracht. En dat proces kan op vele manieren plaatsvinden.