Avontuur

Lennert Coorevits van de groep Compact Disk Dummies is een bijzonder avontuurlijke muzikant. In een interview zegt hij daar zelf het volgende over:

Muziek is een Rubiks kubus waaraan je kunt blijven prutsen tot hij goed zit. Maar af en toe moet je hem ook eens met een grote hamer kapotslaan en opnieuw beginnen.

En daar maakt Coorevits ook werk van. Hij experimenteert erop los: een song van Bob Dylan door de autotunemachine jagen en zien wat dat oplevert. Of de Bo Diddley drumbeat uit de jaren 50 onder andere nummers plakken. Eindeloos fantaseren en combineren.

Sommige leerlingen komen met zo’n avontuurlijke mindset de academie binnen. En ja, de academie is ondertussen een plek geworden waar ze dat verder kunnen ontwikkelen.

En als leerlingen dat niet van nature hebben, dan nog liggen er kansen om dat aspect van kunstenaarschap te ontdekken.

Opkomen en uitvoeren

De Londense fotografe Helga Stentzel maakt van de wasdraad en wat kleren een dierentuin. Je moet er maar opkomen, hoor ik jullie collectief denken. Ja, een creatieve geest maakt de gekste sprongen. Of een kunstenaar kijkt nieuwsgierig naar de dingen die hij/ zij tegenkomt. Je ziet het zo voor je: Helena maakt een wandeling in een buitenwijk van Londen en ziet opeens een wasdraad met een wit-zwart gestreepte trui. In haar verbeelding maakt ze er direct een zebra van.

Een idee hebben is één, dat ook oppakken en het kwaliteitsvol uitvoeren is nog iets anders. Associëren maakt dan plaats voor focus, hard werken en maniakaal afwerken.

Ideeën verzamelen, experimenteren, maken, en dat met kwaliteit tonen.

Eigenheid

Het Danish String Quartet weet met technisch vernuft, overtuigende podiumenergie en eigenzinnigheid menig muziekhart te veroveren. In een interview vertellen ze dingen die ook dicht bij een aantal dromen van Kunstig Competent aansluiten.

De zoektocht naar een soort eigenheid wordt sterk onderschat. Ik kan wel honderd strijkkwartetten opnoemen die min of meer hetzelfde programma brengen en allen technisch onberispelijk zijn. En toch lukt het slechts een handvol om echt door te breken.

Door een beetje buiten de lijntjes te kleuren, kunnen we ons onderscheiden en duidelijk maken waar we voor staan. Op muzikaal vlak, maar ook daarbuiten.

We zien het kwartet als een creatieve bubbel waarin we allerlei zaken proberen te verwezenlijken. Het is een plek waar we onze dromen kunnen waarmaken.

Te hoog gegrepen? Nee, niet als we het simpel houden. Door bijvoorbeeld aan deze aspecten (eigenheid, buiten de lijntjes kleuren, creatieve bubbels creëren …) aandacht te geven en ze te versterken als leerlingen daarvan sporen laten zien.

Angst

De performancekunstenares Marina Abramovic begeleidde tijdens workshops enkele jonge kunstenaars. Abramovic vroeg hen om ideeën voor artistieke projecten te verzamelen. 

De kunstenaars mochten hun meest haalbare ideeën op de tafel leggen. De rest verdween in de prullenmand. 

Daarna zette Abramovic de prullenmand op de tafel en vroeg ze de deelnemers om juist met deze uitdagingen aan de slag te gaan. 

Ga de confrontatie aan met hetgeen je bang maakt, was haar artistieke boodschap. 

Creatie maakt sterker

5d1d79f043608edbff0aa0cf77ade5f7.jpg

Een groep samenspel presenteerde zich met twee gezichten. Eerst speelde de groep de partituur nauwkeurig na. Daarna werd er vrij met het materiaal omgegaan. Het verschil tussen de twee delen was frappant: in dat tweede deel was er opeens echte interactie, intensiteit en magie.

Dit en andere impulsen zette veel in gang op een academie. Alle leraren instrument en zang laten hun leerlingen eigen werk brengen: meestal zonder partituur. Compositie, experimentele muziek en literaire creatie zijn belangrijke en sterke vakken op de academie.

Creatie maakt leerlingen sterker, werd het uitgangspunt. Het perspectief van de componist/ auteur/ choreograaf/ kunstenaar leren kennen, verrijkt je ook als uitvoerder. En die creatie start best zo snel mogelijk.

Begin gewoon

Fotografe Eva Veldhoen gaf een boek uit met 80 bouwwerkjes van Lego die haar zoon Oscar maakte. De titel van het boek is toepasselijk: play.

In het boek probeert Eva het begrip spel te pakken: plezier, nieuwsgierigheid en intuïtie zijn belangrijke ingrediënten. Het gaat ook over de kracht van verbeelding, experiment, al doende leren en bijstellen. Spelen vraagt vertrouwen in het proces, zonder dat je de uitkomsten kent.

Mooie ideeën … maar haar zoon vatte spel nog krachtiger samen: begin gewoon, dan wordt het altijd iets. 

Creatief ademhalen

Femke Deckers gebruikt in haar boek Schroef jezelf los een prachtige metafoor voor creativiteit. Ze ontdekte dat al haar creatieve processen bestonden uit creatieve ademhalingen.

Je waaiert uit (zoekt opties en alternatieven) en je waaiert weer in (maakt keuzes). Inademen betekent mogelijkheden verkennen, uitademen is bewegen naar een focuspunt, een oplossing.

Bij echt ademhalen kan je niet enkel inademen. Dan ga je dood. Zo ook bij creativiteit. Enkel alternatieven genereren is dodelijk voor de creativiteit. Je moet op een bepaald moment ook (durven) landen.

Ook in het leerplan Kunstig Competent zit die creatieve ademhaling vervat. We noemen dat experimenteren (inademen) en creëren (uitademen). Maar laten we eerlijk erkennen dat de metafoor creatief ademhalen vele malen mooier is.

Competentiebeelden

Voor sommige competenties kunnen we ons heel goed voorstellen wat we op het einde van een graad bij onze leerlingen willen zien en horen. Voor andere artistieke competenties is dat beeld vager.

De denkoefening competentiebeelden, waar verschillende academies hun schouders onder gezet hebben, geeft beeld en taal aan die tussen- en eindpunten. Hierboven vind je een eerste voorbeeld.

De volgende maanden zullen we in de blog regelmatig zo’n competentiebeeld delen. Hopelijk helpt dit materiaal om doelen concreter te vertalen naar je klas.

Wil je nu al het hele materiaal induiken, dan kan je het boekje Competentiebeelden, op weg met artistieke competenties, downloaden:

Inspiratielijst

Deze creatie-opdracht haalde het shortlist van ons boek TIJD VOOR MAKEN niet. Maar we delen de opdracht toch graag. Andere ideeën vind je op tijdvoormaken.be

Violist Stephen Nachmanovitch en pianist Ron Fein legden beelden uit tijdschriften naast hun partituren. Ze lieten zich door de beelden inspireren om muziekwerken een eigen(zinnige) sfeer te geven. En dat leverde spannende nieuwe interpretaties op. 

OPDRACHT

  • Verzamel beelden uit tijdschriften en boeken. 
  • Leg inspiratiemateriaal rondom je partituur of tekst. Zo krijgt je partituur/ tekst een lijst, zoals een schilderij van Van Gogh. 
  • Laat je interpretatie beïnvloeden door dit moodboard rondom je partituur of tekst.