De kleedkamer moet een plek zijn waar ballast achterblijft: ruzies, katers, allerlei gedoe… Ik moet er gespannen kunnen aftellen of gelaten kunnen afwachten tot die bezwerende, andere werkelijkheid intreedt: de kans om onvermoede levens te leiden, harten te breken of te behagen, wan- en heldendaden te begaan. Dat zwangere kwartier voor de aanvang en de douche na het spel zijn verdoken, maar intense momenten van bijna kinderlijk geluk.
Johan Knuts in het prachtige boekje Kwartier voor aanvang
Elf jonge acteurs keren met hun collectief Camping Sunset de theaterwetten om: zo weinig mogelijk repeteren en zo veel mogelijk uitproberen op scène. Deze keuze is zeker ook een aanklacht tegen de beperkte middelen in de sector. Vaak wordt er weken hard gerepeteerd en kan je daarna een voorstelling maar drie keer spelen. Moeilijke tijden voor kunstenaars.
Het concept minder repeteren, meer spelen is daarnaast een interessante provocatie en zet aan tot nadenken. Iedereen weet: zelden zijn de premières de beste voorstellingen. En toch is dat net wat we van onze leerlingen verwachten. Het moet er van de eerste keer staan.
Camping Sunset daagt me uit om dit schooljaar te experimenteren met optreden. Leerlingen spelen op dezelfde dag bijvoorbeeld hun programma verschillende keren na elkaar. Een kleine groep toeschouwers schuift van de ene naar de andere ruimte. Tussendoor is er tijd om stoom af te blazen en bij te sturen. Vijf keer je programma herhalen en laten groeien: zo wordt optreden ook repeteren.
En misschien moeten we de vijfde voorstelling dan maar de première noemen. Lekker tegendraads.
Doorspelen (als het fout gaat). Dat vragen we aan onze leerlingen. En het is ook een leerdoel uit het raamleerplan. Maar hoe leer je hen dat? En wat moeten ze dan doorspelen?
Een leraar piano van de Kunstacademie Noord-Limburg gebruikt de metafoor van het vangnet. Hij zoekt met leerlingen naar iets waarop ze kunnen terugvallen als het fout loopt: een akkoord, de grondnoot, een sleutelwoord, een basismelodie, een schema …
Dit vangnet geeft leerlingen vertrouwen: ze kunnen zichzelf altijd redden.
Een fout opvangen kan je leren. In het judo en de circusschool is dat een onderdeel van de training. En waarom niet bij ons?
Zin om te lezen? Hier mijn boekenplank artistieke competenties. Boeken die mij inspireerden om de artistieke rollen beter te leren kennen.
