Jan Raes was de toonaangevende directeur van het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam. In een interview valt op hoeveel belang hij aan samenspel en luisteren hecht.

Samenspel verrijkt. Het leert luisteren naar anderen. In deze desintegrerende tijden is het belangrijk dat kinderen en jongeren leren omgaan met verschillen. Empathie is de stap naar meer wijsheid in het leven.

Ik luister naar mijn orkestleden. Ik heb wekelijks een informeel gesprek met een orkest- en een staflid. Tijdens een gesprek zonder agenda ontdek je briljante ideeën, en niet alleen bij de tafelspringers. Ook de timide mensen krijgen op die manier een kans om hun mening te geven. Uiteraard voeg je daar je eigen visie aan toe, maar je bouwt het beleid wel samen op. Op die manier creëer je een wij-gevoel. Voor een collectief is dat belangrijk: een orkest is meer dan 120 solisten.

En de mooiste:

In een goed orkest luistert iedereen op het podium voortdurend 360 graden naar elkaar.