Groeten van het rode autootje

xxl.jpg

Muzikante en vormgeefster Sonja van Hamel stuitte twaalf jaar geleden op een ansichtkaart met een rood autootje. Dat autootje had een magnetiserende werking op haar. Vanaf dan zocht ze op elke vlooienmarkt, in elke kringwinkel naar ansichtkaarten met rode auto’s.

In het boek Groeten van Het Rode Autootje toont Sonja een selectie van de leukste kaarten. Het autootje vertrekt in Amsterdam en maakt uitstappen naar het strand, de Alpen, Berlijn, Londen, Frankrijk en Spanje.

Ook wij zoeken naar rode autootjes, de opvallende unieke vingerafdruk van onze leerlingen. We geven taal aan die eigenheid en begeleiden die uniciteit doorheen de vijf artistieke gebieden.

data20940256-eaefe3.jpg

Hoogwaardig vakmanschap

33416176324_22020d15b2_o.jpg

Muziekboeken insinueren dat je met hun methode in enkele maanden een instrument kan leren spelen. We weten natuurlijk beter: een lange leertijd is noodzakelijk.

Hoogwaardig vakmanschap gaat vooral om kennis die niet in een boek staat. Richard Sennet noemt dit belichaamde kennis. Kennis die voortvloeit uit de intuïtieve samenwerking van lichaam en geest.

Daarom blijft het essentieel dat een meester zijn gezellen met regelmaat ontmoet. En dat ze samen de mogelijkheden en grenzen van instrument, materialen en gereedschappen verkennen.

Deze ontmoeting gaat verder dan de traditie herhalen. Want het stoffige imago van de ambachten hebben we achter ons gelaten. Nieuw vakmanschap zoekt naar uniciteit, maatwerk en innoverende technieken. Het nieuwe ontstaat in een creatief spel tussen een leerling met nieuwe ideeën en zijn leraar. Hoogwaardig vakmanschap.

Op een podium of tentoonstelling is dit proces naar hoogwaardig en nieuw vakmanschap niet altijd zichtbaar. In de ateliers/ klassen op de academie des te meer.

Atlas van de belevingswereld

groteatlasvandebelevingswereldschepping.jpg

Ere wie ere toekomt. Onze artistieke landkaarten zijn schatplichtig aan het boek de atlas van de belevingswereld.

De Belevingswereld brengt niet de aarde maar ons innerlijke denken in kaart. Letterlijk. De steden, rivieren en eilanden heten VeranderingChaos of Groeien. Ze liggen in gebieden als Bergen van Werk, Zee van Mogelijkheden of Bronnen van Inspiratie.

Verken de kaarten samen met je leerlingen: dwaal, dwaal af of verdwaal. En onderzoek zo wat ze met hun werk willen uitdrukken.

groteatlasvandebelevingswereldkennis.jpggroteatlasvandebelevingswereldontberingen.jpg

 

Emoticons

image.png

Jongeren gebruiken in overvloed emoticons als ze elkaar via de smartphone berichten sturen. Zo krijgt een tekstboodschap een emotionele lading.

Er zijn leraren die deze emoticons ook in hun lessen gebruiken. Een lachend gezichtje op de partituur daagt de leerling uit om een passage fris en vrolijk te spelen. En dat werkt. Het klinkt met die ene simpele ingreep meer doorleefd.

Leraren woord zijn hier al langer mee bezig. Er is een traditie om gevoelens te koppelen aan tekstfragmenten. Je tekst een subtekst geven, noemen ze dat dan. Leerlingen leren ook om binnen een tekst te kantelen van de ene naar de andere emotie. Zo ontstaan er interessante schakeringen.

Ik laat me er graag door uitdagen en oefenen volop om enkele van bovenstaande emoticons snel te kunnen tekenen.

Trouw aan het idee

image

Ik geef leerlingen graag kleine gerichte compositie-opdrachten. Ze komen dan zelden de week daarna met een hele compositie naar de les. Meestal hebben ze wat kleine ideeën, schetsen verzameld.

Leraar compositie Bram Van Camp leerde me dat je met dat basismateriaal aan de slag moet gaan: benoemen, toevoegen, verrijken, bevragen, helpen ontwikkelen…

Bram vindt het belangrijk dat zijn interventies altijd weer vertrekken vanuit het oorspronkelijk materiaal.

Blijf trouw aan het idee van de leerling, is daarom zijn gouden tip.

Voor alle emoties

4932_ba.jpg

Het moge een opluchting zijn, schrijft Chantal Pattyn, dat we in deze tijden van ratio en cijfers alsnog emotionele wezens blijven die lachen en huilen. Niets menselijks is ons vreemd. De mooiste en meest aangrijpende bladzijde uit de klassieke muziek zijn geschreven als een muzikaal antwoord op diep menselijke vragen. Dat is nu eenmaal wat grote kunstenaars kunnen: ze laten je dingen zien die je niet kende. Zelfs niet bij jezelf.

Het boek (met cd’s) Iedereen Klassiek van Klara laat ons via de grote emoties kennismaken met onsterfelijke muziek.

Deze emoties zijn verdriet, troost, angst, macht, melancholie, verlangen, extase, pathos, evenwicht, rust, poëzie, gratie, energie, feest, ironie en humor. Een prachtig palet.

Wat zou het toch mooi zijn als leerlingen gedurende hun doortocht op de academie deze emoties zouden kunnen verkennen. Niet de techniek of de kunstgeschiedenis als ordenend element van een opleiding. Maar de (eigen unieke) emoties.

Hoe voelt woede?

Emotis_3.jpg

Kunst ervaren of maken roept emotie op. En die emoties doen iets met ons lichaam. Dat is nu in kaart gebracht. Onderzoekers uit Finland ontdekten dat emoties specifieke lichamelijke sensaties veroorzaken.

Ze lieten 700 proefpersonen een reeks emotionele woorden, gezichten en filmpjes zien. Elke keer gaven de deelnemers aan of ze een emotie voelden. En zo ja, of dit gepaard ging met een gewaarwording in een lichaamsdeel. Dat werd opgetekend in emotiekaarten, een silhouet van het menselijke lichaam.

Hoe lees je deze emotiekaarten? Geel en rood duiden op extra activiteit, blauw op een verminderd gevoel, en zwart is neutraal.

Conclusie? De emotiekaarten zagen er voor bepaalde emoties opvallend gelijk uit. Proefpersonen konden zelfs emotie aflezen uit een emotiekaart van een andere. Vooral voor woede was dat makkelijk. Bijna elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een versnelde hartslag en ademhaling. Dat de proefpersonen ook het hoofd vaak rood inkleurden, duidt op activiteit van de gezichtspieren. Maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.

Boekenplank

Zin om te lezen? Hier mijn boekenplank artistieke competenties. Boeken die mij inspireerden om de artistieke rollen beter te leren kennen.

kunstenaar
vakman
performer
onderzoeker

samenspeler

Noodzaak aanboren

kippenvel

Tijdens een werkmoment op de academie van Ronse brachten de collega’s woord het thema noodzaak aanboren binnen. De nieuwsgierigheid voor dit thema groeide zienderogen bij de rest van het team.

Wat bedoelden deze collega’s met noodzaak aanboren? En hoe werk je daaraan?

Je onderzoekt samen met de leerling zijn (innerlijke) drang om te creëren. Bijvoorbeeld door onderzoekende vragen te stellen.

  • Wat is voor jou belangrijk (in dit werk)?
  • Wat wil je vertellen?
  • Wat houdt je bezig?
  • Hoe wil je raken?

Of van eenzelfde orde: door leerlingen lijstjes te laten maken.

  • Waar heb ik een hekel aan?
  • Waar krijg ik kippenvel van?
  • Wat maakt me bang of ongerust?
  • Wat vind ik mooi (in het leven)?

Vanuit die rijke informatie kan de leraar gericht materiaal zoeken en ontwikkelen. Materiaal dat dicht bij de kern van de leerling ligt.

En dan kan er magie ontstaan: leerlingen die vanuit hun unieke ik creëren en uitdrukken. Energie en betrokkenheid spatten ervan af. Kippenvelmomenten.

Partituur of avontuur

productie reproductie

Blijf met je poten van mijn partituur af!   Igor Stravinsky

Doe iets! Je gaat het toch niet precies spelen zoals ik het opgeschreven heb!    Frans Liszt

Moeten we een partituur/ tekst als een relikwie behandelen?  Of is dit werkmateriaal waarmee je kan en mag spelen?

De leraren klassiek zijn getraind om de partituur en de componist trouw te volgen. En dat heeft zijn waarde.

Andere domeinen gaan hier heel anders mee om: leraren woord herwerken teksten, zetten ze naar hun hand en die van hun leerlingen. En dat durven ze zelfs met Shakespeare.

Het lijkt me, in een pedagogische context, interessant als we ons die vrijheid ook meer zouden toe-eigenen. Hier liggen kansen om de kunstenaar in de leraar en de leerling uit te dagen…

Ook stof om in deze blog verder te ontwikkelen. Op avontuur met een partituur.