Het zit erop. Na vier jaren stoppen de subsidies voor het project competent in artistieke competenties. De afgelopen vier jaren waren zonder meer een hoogtepunt in mijn professionele carrière. Ik heb er ook met volle teugen van genoten.

Veel dank is hier op zijn plaats. Aan de mensen van de Vlaamse administratie die in het project geloofden en het ook met twee jaren verlengden. Dank aan mijn projectmedewerkers van het eerste uur: Sven, Johan, Veerle, Veerle, Ann en Harry. Zij maakten de eerste ideeën (rollen, landkaarten …) mee sterk.

Ik wil ook mijn bewondering voor de directeurs en leraren van de pilootacademies niet onder stoelen of banken steken. Zij smeten zich onvoorwaardelijk op het project en namen risico’s. Wat nu al bijna evident is, was dat twee jaar geleden zeker niet. De vreemde blikken van andere academies – waar zijn die daar mee bezig – hebben ze fier getrotseerd. En tenslotte ook dank aan Luk Bosman. Onze samenwerking was bijzonder.

Het verhaal artistieke competenties stopt niet. Vanaf volgend jaar ga ik terug naar mijn oude liefde: gitaarles geven. En daar kijk ik naar uit. Daarnaast zal ik vanuit de cel dienstverlening van mijn hogeschool UCLL academies blijven begeleiden. Met veel goesting en ook een bagage en ervaring die het verschil kan maken.

Ook de blog blijft even actief. Ieder werkmoment op een academie leverde weer nieuwe inzichten op. En nieuw materiaal voor de blog. Ook de volgende jaren mag je op dinsdagmorgen om 8u een tekst inspiratie verwachten.

Dank voor het lezen, geniet van de vakantie … en tot in september.

Erik

Spem in Alium is een 40-stemmig koorwerk van de renaissancecomponist Thomas Tallis.

Begenadigd kunstenaar en leraar Johan Bossers van de academie van Tongeren maakte er een prachtige vocale én instrumentale bewerking van: soms dicht bij de oorspronkelijke tekst, soms ver weg, soms zelfs heel ver. Altijd weer andere kleuren, andere combinaties, hemels, ontwricht, uitbundig en jazzy.

De lokatie was zonder meer prachtig: het binnenplein van het kasteel van Alden Biesen. Muziekgroepen van de academie zaten in de verschillende hoeken van de binnenkoer. 80 leerlingen en leraren. Het publiek stond in het midden. Johan Bossers nodigde de aanwezigen uit om zich te verplaatsen tijdens het concert. Dat was een fantastische ervaring: op elke plek klonk het anders. Je kleurde al wandelend de compositie mee in.

Ik beken: ik was diep onder de indruk: het concept, het avontuur, de zoektocht.  Het publiek applaudiseerde minutenlang. Het beleefd applaus ver voorbij.

Ook op ander academies zien we gelijkaardige kunstprojecten: verdiepend en ongewoon voor de leerlingen (én leraren). Een keuze voor de moeilijke weg. Bloed, zweet en tranen. Er ongemakkelijk van worden hoort erbij. Wat moet ik hiermee? Heb ik muziek gestudeerd om hier wat te rommelen op mijn instrument? Maar eens dat voorbij ontstaat er magie.

De academie als vrijplaats voor experiment. Een plek waar het moeilijk mag zijn. Waar leerlingen op plekken komen die ze anders nooit zouden ontdekken: bijvoorbeeld Alden Biesen en Spem in Alium.

Dichterbij is een boek over details in kunst. Schrijfster Wieteke van Zeil neemt wekelijks in de volkskrant een detail uit een schilderij onder de loep. Dat levert mooie inzichten op. Elk detail opent een deur naar een wereld vol betekenis, symboliek en persoonlijke associaties. Een kunstwerk gaat meer leven. En ook je blik op de wereld verandert.

Over een zonnebloem van Van Gogh vertelt ze prachtig dingen. Over beeld en muziek in samenspel:

Ik bleef een beetje hangen voor het schilderij van de vier uitgebloeide zonnebloemen: hangen zoals je op de snelweg gedachteloos kan blijven steken bij het ritme van de lantaarns of de sloten in het weiland. Dat gebeurde hier ook: ik zag het geheel niet meer, ineens had de verf een ritme. Tik-tiktik-tik-tik (de groene toetsjes) –  whoef-whoef-whoef (de donkerblauwe strepen) – zhjuuuuuum-zhjuuuuuum (het beige eronder) – stèk-tsèk-tsèèèk (de grote oranje uithalen) en voordat ik het wist, zat ik naar muziek te luisteren in mijn hoofd. 

Oog hebben voor detail is een o zo mooie competentie.

Competenties toon je in een authentiek context. En dat zijn voor ons het podium of de tentoonstellingsruimte. Daar kunnen leerlingen laten zien wat zij in hun mars hebben. En leren ze om de codes van het zich tonen te oefenen en hun publiek te raken.

Ook in onze veelzijdige evaluatie blijven optredens sleutelmomenten. Naast observaties tijdens het jaar. Want als iemand zijn bekwaamheid tijdens het jaar én tijdens concerten toont, kan je met zekerheid zeggen dat de competentie verworven is. Je baseren op één moment is veel minder betrouwbaar.

We weten ook dat examens voor de jury heel wat weerstand oproepen: al die stress, die tafel met ernstig kijkende mensen, controle of de partituur juist uitgevoerd is, de angst voor fouten … En toch hoort het erbij. Maar dan misschien op een andere manier.

We zien een omslag van examens met jury’s naar echte concerten/ toonmomenten. Na zo’n concert is er ruimte voor felicitaties, tips van collega-feedbackgevers, externen … En dat is minder beladen. Natuurlijker ook …

… en authentiek: want kunstenaars (in spe) leggen geen examens af. Ze treden op.

Niet te veel, niet te weinig. Dichter kom je niet bij een vertaling van het Zweedse woord lagom. Volgens de overlevering komt lagom van laget, wat zoveel betekent als ‘het team rond’. In de Vikingtijd was het de gewoonte om allemaal uit dezelfde hoorn wijn te drinken. Die passeerde van hand tot hand. De uitdaging lag erin net genoeg te drinken zodat iedereen een eerlijk deel kreeg. Mooi dat je een concept in één woord kan pakken.

Het leek in eerste instantie onmogelijk. Kunstenares Paula Zuccotti verzamelde en fotografeerde alle voorwerpen die iemand gedurende 24 uren aanraakte. Dat levert mooie beelden op. En een prachtig boek: Everything We Touch: A 24 Hour Inventory of Our Lives.

De verzameling wil niet alleen esthetisch zijn. Ze doet ook nadenken. Over onze manier van leven en onze persoonlijke keuzes. Welke persoon schuilt er achter deze beelden? Hoe leeft hij of zij?

De beelden zeggen ook iets over documenteren. Want lijkt dit niet sterk op de methode waarop we ons verleden bestuderen? Musea vertellen verhalen over de geschiedenis aan de hand van voorwerpen (uit het dagelijkse leven) van die tijd.

Hieronder de dingen die muzikante Claudia Pedraza uit Madrid op een willekeurige dag aanraakte. En zoals het hoort krijgen het instrument, de partituur en opnamemateriaal een belangrijke plek.

Ook benieuwd hoe jouw dagverzameling eruit ziet?