Categorie archief: gedachten kunstonderwijs

Ik studeer

Posted on by
Beantwoorden

1280x640libeer.jpg

Het verschil maken? In Knack vertelt pianist en presentator Julien Libeer hoe hij daaraan werkt. Zijn recept is eenvoudig.

Mijn dagelijkse realiteit, om eerlijk te zijn, is gesukkel. Het is nooit goed genoeg. Speel maar eens een Beethovensonate. Wat betekent dat? Hoe maak je het verschil? Er is altijd die horizon die zich verlegt. Mentaal gesproken is dit vak een brainfuck. En de enige remedie tegen compleet zot worden, is discipline. Maandag: ik studeer. Dinsdag: ik studeer. Woensdag: ik studeer. Zaterdag, zondag: ik studeer. Ik kan geen week zonder piano. Dan word ik echt zot. 

Zuinig

Posted on by
Beantwoorden

IMG_1896.jpg

Moeten alle rollen in een les aan bod komen? Natuurlijk niet. De vijf artistieke gebieden geven aan waar je op lange termijn aan werkt. Een te grote ambitie op een te korte tijd levert maar één ding op: oppervlakkigheid.

Hoe kan het dan wel? De minimalistische schilderijen van Hans Fohan visualiseren een interessante piste. Deze kunstwerken bestaan voor het grootste deel uit witruimte. Enkele vlekken vullen bescheiden het doek: kleine ingetogen explosies. Minimaal en weloverwogen speelt de kunstenaar met vorm, beweging en kleur.

En dat doet ook een leraar kunstonderwijs. Hij schildert zuinig met de rollen (kleuren):  wat vakmanschap (grijs), performer (geel), unieke ik (rood) …. Hij focust op enkele aspecten en geeft er kwaliteit aan.

Meer heeft één lesmoment niet nodig.

Piano forte

Posted on by
1

28-10-2016_11_17_36_5-pianoforte-broadwood-london-1813.jpg

Piano forte. Zacht en luid spelen. Of aan elkaar geschreven:  de naam van de voorloper van onze huidige piano.

Maar piano forte is ook een mooie metafoor voor onderwijs. Voor de manier waarop we met onze leerlingen omgaan: piano voor de mensen, forte voor de zaak. Zacht in je omgang met leerlingen. Hard en gericht als het over het resultaat gaat.

Dubbele forte hoor je nog wel eens roepen. De oude Russische school: donderpreken en op de man spelen. De ijzeren hand van de meester. Zo’n niets ontziende aanpak heeft zeker straffe kunstenaars voortgebracht. Maar nog veel meer slachtoffers. Ook bij die straffe kunstenaars.

Nee piano forte zit juister. Humaan met een grote drang naar kwaliteit.

Spons

Posted on by
1

img1841.800x400.jpg

Choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui kreeg een eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen. Naar aanleiding van deze titel vertelt hij over zijn leermeesters.


Ik heb het privilege gehad om heel wat leermeesters te ontmoeten die allemaal hun stempel op mij hebben gedrukt. Alain Platel heeft me als jonge choreograaf een stem gegeven. Zijn humane, genereuze aanpak heeft bij mij een zaadje geplant om ook genereus te zijn, rond mij te kijken en te zorgen voor anderen. Van Anne Teresa De Keersmaeker heb ik veel geleerd over structuur. Wim Vandekeybus had dan weer een erg primaire manier om het lichaam in gang te steken. Zijn aanpak was aards en praktisch.

Ik pendel tussen al die invloeden. Ik vind het fijn om daarin te kunnen baden. Mijn talent ligt in het onthouden van ervaringen. Ik ben een spons.

Imperfectie

Posted on by
Beantwoorden

shiko.munakata.september.jpg

De Japanse houtsnijkunstenaar Shiko Munakata schuwde perfectionisme. Dat vertaalde zich in een eigenzinnige werkmethode: eerst kerfde hij zijn tekeningen in het hout uit. Maar dan haalde hij er niet onmiddellijk zijn inktrollen over. Hij liet  de planken verschillende winters buiten liggen. Pas daarna drukte hij ze af.

Kunstwerken met de natuur als partner. Munakata wilde zo niet alléén verantwoordelijkheid nemen voor zijn werk. Hij vond dat invloeden van buitenaf een rol moesten spelen. En dat daardoor het werk minder perfect werd, maakte het alleen maar interessanter. Of anders perfecter.

Lesgeven zoals het is

Posted on by
Beantwoorden

IMG_2438.jpg

Alleen maar succesverhalen? Zoals 95% van alle posts op Facebook? Ziet het leven van een leraar op de academie er ook zo uit?

Vergeet het, vertelde een leraar waar vele collega’s naar opkijken. Soms ben ik een brompot die altijd op dezelfde fout hamert. Met mijn pen sla ik dan zonder mededogen de maat op de pupiter. Het moet en zal in dit tempo zijn.

En er zijn ook dagen dat ik met tegenzin naar de academie rij. Als ik dan eenmaal bezig ben, gaat dat gevoel gelukkig weg. Maar ik moet wel een drempel over.

Voor elk succesmoment zijn er evenveel mislukkingen: leerlingen die de prachtigste muziek toch saai vinden of kinderen die ik maar niet geconcentreerd krijg. Dan zet ik mijn automatische piloot aan, omdat het geduld op is. Even tevreden met middelmatige lessen.

Andere collega’s knikten instemmend. De herkenning was groot. En de opluchting nog groter. Want we hadden een gemeenschappelijke geheim ontdekt.

Kunstorakel

Posted on by
Beantwoorden

IMG_2265.jpg

Bij de start van het schooljaar gaf Hans Martens, directeur van de Academie voor Beeldende Kunsten in Mechelen, zijn leraren een set speelkaarten cadeau: Art Oracles, Creative & Life Inspiration from the Great Artists. 50 kaarten, 50 kunstenaars en gebalde teksten die je werk, leven of artistieke praktijk kunnen voeden.

De gebruiksaanwijzing is simpel: kies een kaart, raadpleeg het kunstorakel en laat je inspireren. De korte gedachten vragen wat tijd om binnen te komen. En dat maakt dat je  teruggrijpt naar de kaarten.

Enthousiast meldde Hans nog dat verschillende leraren de kaarten al gebruiken in hun klas.

IMG_2268.jpg

Jonge makers

Posted on by
Beantwoorden

jongewolven_header_website.png

Een theater moet zich om de vijf jaar heruitvinden, zegt artistiek directeur Guy Cassiers van het Toneelhuis. Hij stelt vast dat jonge veelbelovende theatermakers kleinschalig blijven werken in intieme gezelschappen. Het Toneelhuis wil jonge makers een traject aanbieden van vijf jaar. De coaches zijn niet de minste: Jan Fabre, Alain Platel, Jan Lauwers en Ivo van Hove. PULS heet het initiatief: Project for Upcoming talent or the Large Stage.

Dit concept doet dromen van academies die zich om de vijf jaar heruitvinden. Waar ervaren leraren jonge collega’s het metier leren. En hen uitdagen om een eigen taal te vinden. En waar jonge leraren kansen krijgen om nieuwe inzichten en onderwijsvormen te testen.

Geloof me: zes jaar rondzwerven van academie tot academie heeft me geleerd dat vele jonge leraren innovatief, betrokken en bekwaam zijn. Zij zijn de makers van het kunstonderwijs van de toekomst.

Komaan Karen, Diederik, Lieven, Claudia, Maarten en al die andere jonge wolven.

Inplannen

Posted on by
1

DSC_4299-1.jpg

Wil je leerlingen laten creëren? Moedig ze dan aan om er gewoon aan te beginnen. Want de bekende boutade dat creatie 1 procent inspiratie en 99 procent transpiratie is, klopt wel. Vasthoudendheid en doorzetten zijn belangrijke succesingrediënten.

En doorzettingsvermogen kan je ontwikkelen. Door bijvoorbeeld elke dag werktijd in te plannen. Ellen Dickwitz schrijft in haar boekje Zo word je een geweldig dichter dat ze zo heel luie mensen heeft zien veranderen in gedisciplineerde schrijvers. Ze laten nog steeds hun afwas een paar dagen staan, maar dat is minder erg dan niet schrijven.

Ingeplande werktijd maakt van leerlingen die willen oefenen leerlingen die oefenen.

Moeilijk maakt gelukkig

Posted on by
Beantwoorden

cropped-l-hand-iwan-moeilijke-greep.jpg

Vaatwasser, microgolfoven, GPS en afstandsbediening. We maken het onszelf graag gemakkelijk. Dat geeft comfort aan ons leven.

Maar het tegenovergestelde is misschien nog interessanter: moeilijke dingen afronden maakt ons pas echt gelukkig. De Amerikaanse psychiater Theodore Isaac Rubin omschreef het zo: geluk komt van de tevredenheid na een moeilijke taak die het beste van onszelf geëist heeft.

Schrijver Dan Pink beaamt dit. Hij noemt drie ingrediënten voor een gelukkig leven: autonomie, een doel en meesterschap. Voor een meester mag het moeilijk zijn. Hij stopt niet als een bepaald punt bereikt is.

Ook op de academie mag het moeilijk zijn. Omdat groei een onmisbaar element is van onderwijs én omdat dat onze leerlingen op een rijke manier gelukkig maakt.

En daarbij is een belangrijke taak weggelegd voor de leraar. Hij zoekt voortdurend naar een balans tussen verveling (te makkelijk) en angst (dit gaat niet lukken). Als dat lukt, is een gelukkig gevoel nabij.