Lijstjes

checklist-square-interface-symbol-of-rounded-corners_318-56093.jpg

Neem eerst een doosje eieren. Die zijn deze week lager geprijsd.  Ga dan naar de afdeling groenten en fruit: neem een kilo aardappelen, zes tomaten en twee trossen bananen. Vergeet dan het wc-papier niet. En neem tenslotte twee pizza’s uit de diepvries. 

Ga je met zo’n tekst naar de winkel? Nee toch. Dit zal eerder de werkelijkheid benaderen:

  • doosje eieren
  • 2 pizza’s
  • 1 kg aardappelen
  • 6 tomaten
  • 2 trossen bananen
  • wc-papier

Het voordeel van zulke lijstjes?

  • ze geven ademruimte;
  • ze maken het kernachtig;
  • en ze blijven hangen.

Is dit een zinvol alternatief voor uitgebreide feedback op een evaluatiefiche? Ja, zeker als je dit combineert met een gesprek waarin je een genuanceerde toelichting geeft bij die kernachtige formuleringen.

Ogen toe

Ogen dicht.png

Een lerares viool stelde vast dat ze altijd weer keek naar het technische aspect: de boogstreek die niet juist is, een foute vingerzetting, de duim die niet op de juiste plek staat…

Die obsessie maakte haar blind voor andere elementen. Ze hoorde niet meer dat het – ondanks die onorthodoxe houding – best wel goed klonk. Of dat de leerling er toch wel in slaagde om een publiek mee te nemen in een verhaal.

Haar oplossing? Doe af en toe je ogen toe zodat je niet ziet wat er technisch fout gaat. En richt je op hetgeen je hoort. Gegarandeerd dat je dan andere dingen opmerkt.

Curling

curling.jpg

Ken je curling? Een dikke schijf wordt door een speler over het ijs geschoven. Teamgenoten staan als gekken met borstels het ijs op te poetsen zodat de schijf dichter bij het doel zou landen.

Deze sport is ook een metafoor voor een bepaalde aanpak in onderwijs: het leerpad van leerlingen maken we soms te glad. We borstelen alle hobbels weg.

En dat is geen goede zaak. Betuttelen, verwennen, teveel voor ze doen … het helpt leerlingen niet om verantwoordelijkheid op te nemen en te leren.

Wat hebben we dan wel te doen? Leer leerlingen dat hobbels erbij horen. Geef hen verantwoordelijkheid. Laat ze af en toe (zachtjes) op hun bek gaan.

En wees ook een warme backup als het even te zwaar is.

Tips

26737235967_5cdf9b5a5c_o.jpg

Tips geven, het is een cruciale moment in iedere les. Je weegt af wat je een leerling wil meegeven om een week verder te kunnen.

Als ik vertel dat we te veel tips geven, knikken vele leraren. We pleiten collectief schuldig. Onderzoek is daar ook duidelijk over: één, twee, maximaal drie tips werken. Al de rest heeft weinig effect. En het brengt leerlingen ook nog eens in verwarring. Want met welke suggestie moeten ze nu aan de slag gaan? Toch niet met alle tien?

Daarom volgende ene tip: geef deze week aan je leerling slechts één goedgekozen tip. Keep it simple is sowieso een gouden raad in deze tijd van op-een-afstand-lessen. Benieuwd welk effect dit heeft.

Stretch

c42e6f5ebc6fb085_stretching3.preview.jpg

Hoe ambitieus zijn de doelen die je je leerlingen oplegt? En hoe ambitieus ben je voor je leerlingen in deze coronatijden?

Volgende tool met zeven niveaus kan helpen om de juiste balans te vinden. Wanneer krijg ik leerlingen in een ideale stretch?

  • -3   verveling: want doelen zijn veel te makkelijk. Er is geen enkele uitdaging.
  • -2   relax: met een absoluut minimum aan inspanning zijn de doelen te halen.
  • -1   rustig aan: want er is nog tijd genoeg om de doelen te halen.
  • 0    comfortzone: doelen zijn precies moeilijk genoeg om ze comfortabel te halen.
  • + 1  stretch: de lat ligt hoog en er moet stevig gewerkt worden om de doelen te halen. Maar het is wel een haalbare kaart.
  • +2  stress: doelen zijn net niet haalbaar.
  • +3  paniek: doelen liggen zo hoog dat het onmogelijk is om ze te halen. En dat leidt tot ofwel apathie ofwel ongezonde nervositeit.

Misschien is het zinvol om in deze ongewone tijden even op -1 of 0 te gaan staan. Misschien hebben onze leerlingen nu het meest nood aan muziek-, woord-, dans- en beeldmateriaal dat hen spelplezier geeft, innerlijke verdieping… of troost. Misschien ligt hierin op dit moment onze eerste taak als kunstonderwijs.

Hoeveel competenties kan je evalueren?

521239579_70c6feb82a_o.jpg

Soms proberen jury’s/ feedbackgevers tijdens toonmomenten over alle rollen iets te schrijven. Gekkenwerk. Tijd om te luisteren is er dan niet meer.

Vakliteratuur is daar ook duidelijk over: expert Lou Van Beirendonck concludeert dat je maximaal twee of drie competenties per evaluatiemoment kan evalueren. Daarom de gouden regel: maak keuzes en kijk dan gericht.

En die richting kan ook door de leraar van de leerling aangegeven worden. Hij kan een jury vragen naar een bepaalde competentie te kijken. Omdat feedback daarover voor hem het meest wenselijk is.

Struikelende feedback

20161101113007_cotthem7.jpg

Prachtig hoe sommige leraren traag en zoekend feedback formuleren.

Ze struikelen…

over…

 

hun woorden…

zwijgen even…

 

 

om het…

 

juiste woord…

te zoeken.

Daarna excuseren ze zich. Omdat hun gedachten er zo onhandig en moeizaam uit kwamen. Maar het tegendeel is waar. Ze belichamen bedachtzaamheid, nuance en zorgvuldigheid…

… de aarzeling van hun gedachten geeft speelruimte aan verbeelding.

Re dorisch

kapiteel-dorisch.jpg

De tijden zijn veranderd.

Een leerling vergat om si mol (aan de sleutel) te spelen.

Het deed me terugdenken aan een eigen traumatische jeugdervaring in de pianoles. Ik had de drie kruisen niet gelezen en het werk in la klein (in plaats van la groot) doorgenomen. De uitbrander die daarop volgde ben ik nog steeds niet vergeten. De datum ook niet: het was 6 december. Een sinterklaasdag in mineur: letterlijk en figuurlijk.

Terug naar nu. Ik gaf aan dat je ook op gitaar een si mol moet spelen als die aan de sleutel staat. Maar ik stelde ook vast dat de versie in re dorisch goed klonk. Die modale toonaard gaf het werk een interessante kleur. We hebben samen beslist om voor die alternatieve uitvoering te gaan.

De tijden zijn veranderd. Soms is het verstandig om de partituur nauwkeurig te volgen. Dan reageer je als vakman. Maar op andere momenten mag ook het onverwachte zegevieren. Dan krijgt de avontuurlijke kunstenaarskant  de overhand.

De geest van klasexamens

201167896_5324a5f0cc_b.jpg

Een mail van een leraar piano:

20 jaar sta ik in het vak en toch waren de jaarlijkse openbare proeven nog altijd een beproeving. Ik was altijd weer gefrustreerd omdat het zo snel moest gaan. En omdat de jury, hoe bekwaam die mensen ook waren, maar een beperkt aspect van de leerling konden evalueren. Ik zag ook zelden gelukkige kinderen, jongeren en ouders na een examen.

Wat zijn we in godsnaam aan het doen, vroeg ik me af. En ik merkte dat ik daar niet alleen mee zat. Méér en méér juryleden gaven ook aan dat ze hier geen punten op konden geven. Ze wilden liever iets zeggen over wat ze gezien en gehoord hadden. Maar een rangschikking maken? Nee, dat hadden ze gehad.

Op klasexamens was er wél aandacht voor andere aspecten zoals kunstenaarschap, persoonlijkheid en ontwikkeling. Collega’s onder elkaar namen de tijd om leerlingen te bespreken. En dat was deugddoend.

Ondertussen is op onze academie de touch van de klasexamens de standaard geworden. Concerten met daarna voldoende ruimte om het erover te hebben. En dat klopt voor mij. 

 

Einde van het blogjaar. Geniet van een welverdiende vakantie.

Leerlingen geven feedback

stelling-overleg 2.jpg

Op zo’n grote schaal had ik het nog nergens gezien. De leraren van de academie van Wilrijk lieten tijdens een podiumweek alle leerlingen feedback aan elkaar geven. Wow.

Over dit nieuw evaluatieconcept was het lerarenteam achteraf unaniem positief. Ze verbaasden zich over de directe feedback van sommige leerlingen. Uit een kindermond klinkt stevige feedback blijkbaar minder bedreigend. Een aantal leraren hadden hun leerlingen ook effectief opgeleid tot feedbacker.

Natuurlijk moet het concept bijgestuurd worden:

  • de feedbackrondes mogen korter;
  • krachtige feedback is ook voor leraren nog een uitdaging;
  • leerlingen moeten zich het artistiek vocabularium meer eigen maken;
  • feedback noteren en gelijktijdig een gesprek modereren is niet makkelijk.

Maar de tendens is duidelijk: hier gaat de academie mee verder.