Quality Practice – A Musician’s Guide van Susan Williams is een onmisbaar boekje voor iedereen die doelgericht en met plezier wil oefenen. Williams combineert haar jarenlange ervaring als muzikant en pedagoog met recente inzichten uit de psychologie en motorische leerprocessen. Ze toont hoe kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit, en hoe je met focus, variatie en reflectie veel efficiënter vooruitgang boekt. Een inspirerende gids die het oefenen zelf tot een kunst verheft.
Een nieuw blogjaar voor Kunstig Competent – dit keer in een rustiger ritme. Voortaan verschijnt er maandelijks een blog in plaats van wekelijks.
We trappen af met heuglijk nieuws: er is een nieuw boek over muziekcreatie! Maken met klasse(n) van Bert Appermont en Erik Schrooten bundelt 44 speelse en artistieke opdrachten die je kan inzetten in kleine groepjes of met de hele klas. Elke opdracht mondt uit in een verrassend en uniek resultaat.
De opdrachten passen perfect binnen MCV, muziekinitiatie en andere creatieve vakken aan de academie. Ook instrumentleerkrachten vinden er volop inspiratie.
In zijn boek Inspiratie (2022) biedt Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie, enkele praktische inzichten en tips om je open te stellen voor inspiratie. Zo raadt hij aan om tijd te besteden aan stilte en reflectie. Jezelf blootstellen aan nieuwe ervaringen en perspectieven is voor Dijksterhuis essentieel.
Binnenkort komt de vakantie eraan. Tijd om op adem te komen, nieuwe plekken op zoeken en inspiratie op te doen.
Kunst is overal, vaak zonder dat we het doorhebben. Het zit in kleuren, patronen, architectuur, boeken, muziek, tattoos, animaties, games, meubels en nog zoveel meer. We staan er zelden bij stil, maar kunst is een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijks leven. Het is geen abstract of onbereikbaar concept, maar iets dat ons voortdurend omringt.
Opmerkelijk genoeg zoeken we in onze vrije tijd actief die creativiteit op. We combineren kleding, richten ons huis in, schikken planten in de tuin, zingen, dansen, leren een instrument bespelen op de academie of maken kleine kunstwerkjes, zoals zelfgemaakte plantenhangers of geüpcyclede kleding. Deze dingen zijn misschien niet strikt noodzakelijk, maar ze geven ons leven kleur en betekenis.
We all make art all the time but we don’t usually call it that. Brian Eno
Zelfs de eenvoudigste, alledaagse handelingen kunnen creatieve uitingen zijn die ons leven verrijken. Dit nuanceert het idee dat kunst exclusief is, alleen weggelegd voor mensen met talent, geld of een hoge opleiding. Kunst is toegankelijker dan we vaak denken.
Goed nieuws! De nieuwe versies van de leerplannen Kunstig Competent beeld en podiumkunsten zijn zonder bijkomende opmerkingen van de inspectie voor de volgende twee jaren goedgekeurd. Hiermee wordt bevestigd dat deze leerplannen een vaste waarde zijn in het deeltijds kunstonderwijs.
De leerplannen 2025 bouwen verder op de versies van 2021. Enerzijds zorgen we zo voor continuïteit door de basis te behouden. Anderzijds drongen vanuit voortschrijdend inzicht enkele kleinere aanpassingen zich op. Die lees je in de inleiding van de leerplannen.
Veel dank aan de twee werkgroepen (beeld en podiumkunsten) die met hun wijze raad dit proces aangestuurd hebben.
Creatie verdient een vaste plek in het muziekonderwijs. Met de boeken Tijd voor maken hebben we haalbare en artistieke maakopdrachten ontwikkeld die leerkrachten helpen om creatie in de klas te stimuleren. Tijdens gesprekken met leerkrachten kwamen steeds dezelfde vragen naar boven:
Hoe creëer je opdrachten die zowel haalbaar als inspirerend zijn?
Hoe begeleid je leerlingen in hun creatieve proces?
Hoe til je voorlopige composities naar een hoger niveau?
Hoe leg je muzikale ideeën van leerlingen vast?
Hoe maak je creatie een vanzelfsprekend onderdeel van je lespraktijk?
Samen met Bert Appermont ben ik het afgelopen jaar intensief op zoek gegaan naar concrete antwoorden op deze vragen. Tijdens deze interactieve workshop deel ik deze inzichten, praktische tools en inspirerende voorbeelden waarmee je direct aan de slag kunt.
Dinsdag 1 april – 9.30u-12u | Knst, Kunstlaan 12, 3500 Hasselt Donderdag 3 april – 9.30u-12u | De Poel, Poel 17, 9000 Gent Donderdag 24 april – 9.30u-12u | Ma’Go, Mechelsesteenweg 125, 2018 Antwerpen Vrijdag 25 april – 9.30u-12u | STAP, Meenseheirweg 20, 8800 Roeselare Donderdag 8 mei – 9.30u-12u | Kunstacademie Halle, Kardinaal Cardijnstraat 7, 1500 Halle
Onderzoekster Susan Orr beschrijft evaluatie in het kunstonderwijs als een ‘artful social practice’, waarbij de dialoog tussen leerkracht en leerling centraal staat. Een inspirerend voorbeeld hiervan zijn de informele gesprekken na een toonmoment, waarin leerlingen, leerkrachten en ouders hun ervaringen delen.
Leerlingen vertellen hoe ze het concert hebben beleefd, terwijl leerkrachten benadrukken wat sterk was en waar groeikansen liggen. Ook de frisse blik van een collega-leerkracht kan waardevolle en nieuwe inzichten opleveren.
Dit soort open uitwisselingen maken het kunstonderwijs zo persoonlijk en uniek.
De leerplannen van Kunstig Competent, samen met bijlagen zoals de competentiebeelden, vind je op kunstig-competent.be.
Ook de collega’s van OVSG hebben onze leerplannen opgenomen in hun DKO-kompas.
Surf naar dkokompas.ovsg.be en selecteer het domein. Met een paar klikken en wat scrollen krijg je niet alleen toegang tot de doelen, maar kun je ook bronnen en de visie raadplegen, de competentiebeelden bekijken en je laten inspireren door praktijkvoorbeelden. Hoewel die praktijkvoorbeelden gekoppeld zijn aan de doelen van OVSG, vormt dat geen probleem, aangezien beide leerplannen uit dezelfde basis zijn opgebouwd.
We geloven dat interpretatie en creatie twee interessante pistes zijn die beide hun plaats verdienen in de muziekscene. Het blijft prachtig dat een cellist een publiek in vervoering brengt met een authentieke uitvoering van de suites van Bach. Daarnaast is er een steeds grotere groep luisteraars en concertbezoekers die op een andere manier verrast wil worden: met nieuwe eigenzinnige interpretaties, unieke samenwerkingen en kunstenaars die eigen werk brengen.
Paul Craenen stelt vast dat meer en meer muzikanten zwervende nomaden geworden zijn. Deze muzikant-nomaden verlaten het geijkte pad, experimenteren met muzikale cross-overs en integreren andere artistieke disciplines zoals dans, poëzie of storytelling. In Present! Rethinking live classical music laat Johan Idema aan de hand van 45 casussen frisse formats voor klassieke muziek in de 21ste eeuw zien. Kernwoorden daarbij zijn onder andere beleving, een inspirerende locatie, de relevantie en urgentie van het programma en de artistieke kwaliteiten van de performers. Als klassieke muziek zich wil verbinden met een nieuw publiek, dan krijgen, zo stelt Idema, deze bouwstenen best aandacht.
Songwriter Tom Van Laere vindt dat kunstenaars op de eerste plaats een niet te temmen drive moeten hebben:
“In discipline geloof ik niet, dat is doen wat je niet per se wil doen. Heb je een drive, dan wil je het echt.”
Het is een interessant perspectief dat volgende onderzoeksvraag oproept: hoe kunnen we die drive bij leerlingen bespreekbaar maken, opzoeken en aanwakkeren?
artistieke competenties 