Kwaliteitsvol oefenen

Quality Practice – A Musician’s Guide van Susan Williams is een onmisbaar boekje voor iedereen die doelgericht en met plezier wil oefenen. Williams combineert haar jarenlange ervaring als muzikant en pedagoog met recente inzichten uit de psychologie en motorische leerprocessen. Ze toont hoe kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit, en hoe je met focus, variatie en reflectie veel efficiënter vooruitgang boekt. Een inspirerende gids die het oefenen zelf tot een kunst verheft.

Het gratis boekje in pdf-vorm vind je hier.

Herhaling

36175488631_24e1ea7614_o.jpg

Neuro-onderzoek bevestigt wat we intuïtief al weten: we hebben veel herhaling nodig. Motorische vaardigheden vragen voldoende oefentijd voor ze geautomatiseerd zijn. Door veel te oefenen verlopen denkprocessen automatischer en minder bewust. En dit creëert – letterlijk – ruimte in het werkgeheugen om nieuwe zaken te leren.

We durven het soms niet meer te vragen: herhaal tot het erin zit. Maar misschien moeten we de slinger opnieuw in de andere richting doen overslaan. En zonder schroom eisen: nog twintig keer.

Volharden

tom-lanoye.jpg

Tom Lanoye vindt dat techniek bevrijdt. Het geeft je meer mogelijkheden voor expressie. Daarom was de punk zo snel uitgezongen. Als Lanoye artiesten hoort spreken over de kleine dingen des levens loopt hij weg. Ga voor de dingen die moeilijk en niet evident zijn en oefen tot je het in de vingers hebt.

Voor Ten Oorlog moest Lanoye bijna een jaar studeren om de vijfvoetige jamben onder de knie te krijgen. Zijn ouders, die middenstanders waren, lepelden hem dat al vroeg in: als je talent hebt, moet je dat gebruiken. Luiheid is niet toegestaan. Een ook al ben je soms moe: je moet, moet volharden.

Een moeilijke maar soms ook mooie levensles voor onze leerlingen op de academie.

Studeren is nooit saai

Violist Floris Willem vertelt hoe hij erin slaagt om instuderen altijd boeiend te houden. 

Ik studeer graag met veel variatie op mijn instrument: de ene keer luister ik naar mijn intonatie, de andere keer naar de melodische lijn, de begeleiding, de harmonie … Of ik focus me op mijn houding. En zo wordt spelen en studeren nooit saai. 

Wat een krachtig en eenvoudig concept.

Doelbewust trainen

piek-800x445.png

Anders Ericsson en Robert Pool beschrijven in hun boek Piek hoe gewone mensen buitengewoon kunnen presteren. De kern van hun betoog? Altijd maar herhalen heeft weinig effect. Je haalt er hooguit een gemiddeld niveau mee.

Daar tegenover stellen ze het concept van doelbewust trainen. De ingrediënten?

  • duidelijke en bewuste doelen stellen;
  • geconcentreerd oefenen;
  • directe feedback krijgen;
  • de lat steeds hoger leggen.

Het boek ontkracht de talentmythe. Toppresteerders hebben niet uitzonderlijk veel talent. Wat hen wel onderscheidt, is doelgerichte training en hard werken. Dat is het talent waarmee ze het verschil maken.

Natuurlijk erkennen de auteurs de invloed van aangeboren eigenschappen. Met 1m60 zal je geen basketter in de NBA worden. Maar het boek is toch op de eerste plaats een pleidooi voor doelbewuste trainingsprincipes.

Hoogwaardig vakmanschap

33416176324_22020d15b2_o.jpg

Muziekboeken insinueren dat je met hun methode in enkele maanden een instrument kan leren spelen. We weten natuurlijk beter: een lange leertijd is noodzakelijk.

Hoogwaardig vakmanschap gaat vooral om kennis die niet in een boek staat. Richard Sennet noemt dit belichaamde kennis. Kennis die voortvloeit uit de intuïtieve samenwerking van lichaam en geest.

Daarom blijft het essentieel dat een meester zijn gezellen met regelmaat ontmoet. En dat ze samen de mogelijkheden en grenzen van instrument, materialen en gereedschappen verkennen.

Deze ontmoeting gaat verder dan de traditie herhalen. Want het stoffige imago van de ambachten hebben we achter ons gelaten. Nieuw vakmanschap zoekt naar uniciteit, maatwerk en innoverende technieken. Het nieuwe ontstaat in een creatief spel tussen een leerling met nieuwe ideeën en zijn leraar. Hoogwaardig vakmanschap.

Op een podium of tentoonstelling is dit proces naar hoogwaardig en nieuw vakmanschap niet altijd zichtbaar. In de ateliers/ klassen op de academie des te meer.

Focus en versnipperen

focus.jpg

Werken met focus is met recht en reden in het leerplan kunstig competent een leerdoel voor het vakmanschap. Meer zelfs: dit is één van de grootste uitdagingen waar onze leerlingen voor staan. We zijn zo snel afgeleid en worden weggezogen van aandacht op één ding. En laat dat net een kwaliteit zijn die de ware vakman van de prutser onderscheidt: zijn vermogen om geconcentreerd te blijven op het werk.

Versnipperen.jpg

Anderzijds is die versnippering ook interessant als we de kunstenaar willen aanspreken. Dwalen, verbindingen maken, vele indrukken opdoen, van de hak op de tak springen. Het zijn manieren om de creativiteit aan te wakkeren en nieuwe ideeën te genereren.

De twee tegenpolen, focus en versnippering, geven nog maar eens aan dat het interessant is om de eigenheid van de verschillende rollen te onderzoeken. En zo ontstond de laatste jaren ook het inzicht dat elke artistieke rol zijn eigen didactiek heeft. Misschien is dit wel één van de meest belangrijke gedachten die het project kunstig competent opleverde.

Play guitar instantly

IMG_2260.jpg

In 1996 begon de Canadese kunstenares Dana Wyse met haar bekendste kunstwerk Jesus Had A Sister Productions. Zakjes gevuld met pilletjes doen je dromen, lachen en vooral nadenken. Met de nodige ironie bespreekt Wyse universele thema’s zoals geslacht, spiritualiteit en aspiraties. Het is work-in-progress. Ieder jaar voegt ze nieuwe kunstwerken toe.

Op een tentoonstelling viel mijn oog op Play Guitar Instantly. Dit riep vele gedachten op: Hoe kan ik een generatie leerlingen die vooral de spotlights en zelden het zweet zien tot oefenen aanzetten? Hoe maak ik leerlingen duidelijk dat succes start bij volgehouden inspanning? Hoe kan ik mijn lessen kruiden met meer direct speelplezier?

En fundamenteel: is het einde van het DKO in zicht met deze pillenkuur? 😉 Of juist niet! Want … laten we eerlijk wezen: instantly, forget it.

bestSellingWriterdw98stah-eurtumblr_npbw4rMFtv1qb59rdo1_400

Verslavende spelletjes

Design-a-game-controller-1-1024x675

Bij technische oefeningen denken we aan saai, monotoon, kurkdroog gezwoeg. Bij spelletjes maken we andere associaties: plezier, passie, bezieling en flow. Als je leren zo ervaart, leer je ook sneller.

Een eenvoudige tip: maak van technische oefening verslavende spelletjes. Akkoorden leren spelen op gitaar kan een saaie driloefening zijn. Of een spel met levels. Waar leerlingen op scherp staan en juichen als ze een volgende stap gehaald hebben.

Ik studeer

1280x640libeer.jpg

Het verschil maken? In Knack vertelt pianist en presentator Julien Libeer hoe hij daaraan werkt. Zijn recept is eenvoudig.

Mijn dagelijkse realiteit, om eerlijk te zijn, is gesukkel. Het is nooit goed genoeg. Speel maar eens een Beethovensonate. Wat betekent dat? Hoe maak je het verschil? Er is altijd die horizon die zich verlegt. Mentaal gesproken is dit vak een brainfuck. En de enige remedie tegen compleet zot worden, is discipline. Maandag: ik studeer. Dinsdag: ik studeer. Woensdag: ik studeer. Zaterdag, zondag: ik studeer. Ik kan geen week zonder piano. Dan word ik echt zot.