Groeten van het rode autootje

xxl.jpg

Muzikante en vormgeefster Sonja van Hamel stuitte twaalf jaar geleden op een ansichtkaart met een rood autootje. Dat autootje had een magnetiserende werking op haar. Vanaf dan zocht ze op elke vlooienmarkt, in elke kringwinkel naar ansichtkaarten met rode auto’s.

In het boek Groeten van Het Rode Autootje toont Sonja een selectie van de leukste kaarten. Het autootje vertrekt in Amsterdam en maakt uitstappen naar het strand, de Alpen, Berlijn, Londen, Frankrijk en Spanje.

Ook wij zoeken naar rode autootjes, de opvallende unieke vingerafdruk van onze leerlingen. We geven taal aan die eigenheid en begeleiden die uniciteit doorheen de vijf artistieke gebieden.

data20940256-eaefe3.jpg

Hoogwaardig vakmanschap

33416176324_22020d15b2_o.jpg

Muziekboeken insinueren dat je met hun methode in enkele maanden een instrument kan leren spelen. We weten natuurlijk beter: een lange leertijd is noodzakelijk.

Hoogwaardig vakmanschap gaat vooral om kennis die niet in een boek staat. Richard Sennet noemt dit belichaamde kennis. Kennis die voortvloeit uit de intuïtieve samenwerking van lichaam en geest.

Daarom blijft het essentieel dat een meester zijn gezellen met regelmaat ontmoet. En dat ze samen de mogelijkheden en grenzen van instrument, materialen en gereedschappen verkennen.

Deze ontmoeting gaat verder dan de traditie herhalen. Want het stoffige imago van de ambachten hebben we achter ons gelaten. Nieuw vakmanschap zoekt naar uniciteit, maatwerk en innoverende technieken. Het nieuwe ontstaat in een creatief spel tussen een leerling met nieuwe ideeën en zijn leraar. Hoogwaardig vakmanschap.

Op een podium of tentoonstelling is dit proces naar hoogwaardig en nieuw vakmanschap niet altijd zichtbaar. In de ateliers/ klassen op de academie des te meer.

Atlas van de belevingswereld

groteatlasvandebelevingswereldschepping.jpg

Ere wie ere toekomt. Onze artistieke landkaarten zijn schatplichtig aan het boek de atlas van de belevingswereld.

De Belevingswereld brengt niet de aarde maar ons innerlijke denken in kaart. Letterlijk. De steden, rivieren en eilanden heten VeranderingChaos of Groeien. Ze liggen in gebieden als Bergen van Werk, Zee van Mogelijkheden of Bronnen van Inspiratie.

Verken de kaarten samen met je leerlingen: dwaal, dwaal af of verdwaal. En onderzoek zo wat ze met hun werk willen uitdrukken.

groteatlasvandebelevingswereldkennis.jpggroteatlasvandebelevingswereldontberingen.jpg

 

Emoticons

image.png

Jongeren gebruiken in overvloed emoticons als ze elkaar via de smartphone berichten sturen. Zo krijgt een tekstboodschap een emotionele lading.

Er zijn leraren die deze emoticons ook in hun lessen gebruiken. Een lachend gezichtje op de partituur daagt de leerling uit om een passage fris en vrolijk te spelen. En dat werkt. Het klinkt met die ene simpele ingreep meer doorleefd.

Leraren woord zijn hier al langer mee bezig. Er is een traditie om gevoelens te koppelen aan tekstfragmenten. Je tekst een subtekst geven, noemen ze dat dan. Leerlingen leren ook om binnen een tekst te kantelen van de ene naar de andere emotie. Zo ontstaan er interessante schakeringen.

Ik laat me er graag door uitdagen en oefenen volop om enkele van bovenstaande emoticons snel te kunnen tekenen.

Festival van de verbeelding

image.jpg

Wouter Deprez las dat Vincent Kompany vorig jaar het doelpunt van het jaar heeft gemaakt. Gezien had Deprez het doelpunt niet. En dat daagde hem uit om zich de goal te verbeelden.

  • Kompany lobde de keeper vanaf de middenstip.
  • Kompany krulde de bal vanaf de cornervlag binnen.
  • Kompany dribbelde zeven spelers en mikte de bal vervolgens met een achterwaartse omhaal in de linkerwinkelhaak.
  • Kompany had een keeperspak aan en schoot de bal vanuit zijn doel recht de goal van de tegenstander binnen.
  • Kompany stond in handenstand op de deklat en caramboleerde vanuit die positie de bal binnen.
  • Kompany slikte de bal in en spuwde hem weer uit in doel.
  • Kompany stifte een penalty tegen de onderkant van de deklat, de bal landde op de doellijn en Kompany duwde hem erover met een reeks flikflakken.

In plaats van één doelpuntje schonk zijn verbeelding hem een festival van wereldgoals.

Trouw aan het idee

image

Ik geef leerlingen graag kleine gerichte compositie-opdrachten. Ze komen dan zelden de week daarna met een hele compositie naar de les. Meestal hebben ze wat kleine ideeën, schetsen verzameld.

Leraar compositie Bram Van Camp leerde me dat je met dat basismateriaal aan de slag moet gaan: benoemen, toevoegen, verrijken, bevragen, helpen ontwikkelen…

Bram vindt het belangrijk dat zijn interventies altijd weer vertrekken vanuit het oorspronkelijk materiaal.

Blijf trouw aan het idee van de leerling, is daarom zijn gouden tip.

Creatief met Ligeti

379358590-Ligeti-Musica-Ricercata-pdf (gesleept).jpegDe Hongaarse hedendaagse componist György Ligeti componeerde Musica Ricercata voor piano. In het eerste deel speelde Ligeti enkel met de noot la. Het tweede deel met de noten mi en fa. En ook bij de volgende delen voegde hij telkens één noot toe. 

De beperking die Ligeti zichzelf oplegde, maakt het werk extra interessant. Het daagde hem uit om optimaal te spelen met andere parameters.

Dit werk inspireerde me tot compositieopdrachten voor leerlingen:

  • Maak een compositie met alleen de noot la.
  • Maak een compositie met de noten la en do.

De praktijk leert dat dit ook ijzersterke opdrachten zijn om leerlingen verder uit te dagen:

  • Gebruik eens de la in verschillende octaven…
  • Durf het ritmisch moeilijker te maken…
  • Probeer iets met een snelle en daarna een trage passage

Schrappen doet scheppen

stiftgedicht.gif

De ruimte die een componist aan de uitvoerder geeft, kan heel verschillend zijn. Partituren uit de renaissance gaven veel ruimte aan de uitvoerder. Je kon zelf bepalen met welke instrumenten je een partituur wilde spelen. Aanwijzingen over karakter, tempo en volume waren minimaal.

In latere periodes nam de componist steeds meer ruimte in en bepaalde sterker de uitvoering. De witte ruimte voor de musicus werd kleiner.

Willen we de kunstenaar in onze leerling aanmoedigen dan zijn meer open partituren een kans. Ze kunnen een opstap zijn naar zelf maken.

En als je dit soort partituren niet hebt, maak je ze toch gewoon zelf. Neem een zwarte stift en he     kan        b              heel

Sterk kunstwerk?

tumblr_lqdk5hFGhA1qaruxco1_r1_1280.jpg

Dit kunstwerk van Millec Levy zag ik in een galerij in Parijs. Op het eerste zicht deed het werk me glimlachen.

Maar al snel werd me duidelijk dat dit niet echt sterke kunst is. De intenties van het kunstwerk geven zich te snel prijs. Of nog erger: het werk duwt je verbeelding onmiddellijk in één richting. En dat verwacht je van een reclameboodschap, maar niet van een kunstwerk. Sterke kunst blijft langer dan enkele seconden boeien. Je ontdekt altijd weer nieuwe aspecten, lagen en invalshoeken.

Nee, de kunstenaar had beter de woorden ‘Man’ en ‘Woman’ weggelaten. Dan werd het wel interessant. En dan riep het werk wel vele pistes op: ja/nee versus nuance, eenvoud versus complexiteit, duidelijkheid versus afwegen, gedetermineerd versus aanpasbaar…

Ook op de academie moeten we voor meerduidige kunst blijven kiezen. Kunst die leerlingen uitdaagt tot onderzoek en verbeelding.

Harde en zachte competenties

screensnapshot-11-05-2016-10-29-15.jpg

Vakmanschap bestaat uit harde competenties. Deze competenties vereisen een hoge mate van precisie. Het zijn bekwaamheden die iedere keer zo correct en identiek mogelijk moeten uitgevoerd worden. Er is meestal maar één weg naar het ideale resultaat. Harde competenties moeten lopen als een Zwitsers horloge: betrouwbaar, accuraat, voorspelbaar en automatisch zonder de minste hapering.

De andere rollen vragen eerder zachte competenties. Hier is eerder flexibiliteit nodig. Zachte competenties ontwikkel je door spel. Je verkent je grenzen in veranderlijke situaties door steeds weer nieuwe en lastige hindernissen te leren overwinnen. Een leraar maakt zich dan ook niet druk om foutjes. Het belangrijkste is dat leerlingen durven uitproberen en leren omgaan met andere contexten.

De twee goed onderscheiden, is de boodschap. Harde en zachte competenties vragen elk een eigen aanpak.