Leerlingenevaluatie dko en leerpunt

Leerpunt is een onafhankelijk Vlaams kenniscentrum dat wetenschappelijk onderwijsonderzoek vertaalt naar concrete bouwstenen voor de klaspraktijk. Het bundelt evidence-based inzichten en maakt ze helder en bruikbaar voor leraren en scholen.

Onlangs kregen we van Leerpunt het fijne bericht dat ze ons onderzoek ‘Leerlingenevaluatie in het deeltijds kunstonderwijs’ hadden opgemerkt. 

We beschouwen dit zelf als erg waardevol materiaal en hebben het daarom zorgvuldig getoetst aan onze kwaliteitscriteria voor wetenschappelijke literatuur. Het doorstond die toetsing volledig, en krijgt daarom met veel plezier een plaats op onze website.

Bijzonder is dat een belangrijk centrum als Leerpunt, dat zich in de eerste plaats richt op kleuter-, basis- en secundair onderwijs, expliciet een onderzoek uit het dko in de kijker zet.

Twee suggesties:

  1. Neem zeker eens een kijkje op de website van Leerpunt.
  2. Laat je inspireren door het onderzoek Leerlingenevaluatie in het deeltijds kunstonderwijs’.

Kwaliteitsvol oefenen

Quality Practice – A Musician’s Guide van Susan Williams is een onmisbaar boekje voor iedereen die doelgericht en met plezier wil oefenen. Williams combineert haar jarenlange ervaring als muzikant en pedagoog met recente inzichten uit de psychologie en motorische leerprocessen. Ze toont hoe kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit, en hoe je met focus, variatie en reflectie veel efficiënter vooruitgang boekt. Een inspirerende gids die het oefenen zelf tot een kunst verheft.

Het gratis boekje in pdf-vorm vind je hier.

Maken met klasse(n)

Een nieuw blogjaar voor Kunstig Competent – dit keer in een rustiger ritme. Voortaan verschijnt er maandelijks een blog in plaats van wekelijks.

We trappen af met heuglijk nieuws: er is een nieuw boek over muziekcreatie!
Maken met klasse(n) van Bert Appermont en Erik Schrooten bundelt 44 speelse en artistieke opdrachten die je kan inzetten in kleine groepjes of met de hele klas. Elke opdracht mondt uit in een verrassend en uniek resultaat.

De opdrachten passen perfect binnen MCV, muziekinitiatie en andere creatieve vakken aan de academie. Ook instrumentleerkrachten vinden er volop inspiratie.

Meer info vind je hier.

Inspiratie opdoen

Ga op vakantie in één van de natuurgebieden van België | Vakantiehuisjes.nl

In zijn boek Inspiratie (2022) biedt Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie, enkele praktische inzichten en tips om je open te stellen voor inspiratie. Zo raadt hij aan om tijd te besteden aan stilte en reflectie. Jezelf blootstellen aan nieuwe ervaringen en perspectieven is voor Dijksterhuis essentieel. 

Binnenkort komt de vakantie eraan. Tijd om op adem te komen, nieuwe plekken op zoeken en inspiratie op te doen.

Feedback in kunstonderwijs

Wat heb ik gehoord?
Wat heeft me geraakt?
Welke mogelijkheden zie ik?

In deze drie vragen schuilt de essentie van krachtige feedback in maakonderwijs. Het lijkt wel poëzie, en dat is het ook. Want achter deze drie vragen schuilt een hele wereld.

Bij de eerste vraag, “Wat heb ik gehoord?”, is de luisteraar aan het woord. Die beschrijft met objectieve helderheid wat er te horen is. 

Dan komt de kunstenaar aan het woord. Met de vraag “Wat heeft me geraakt?” drukt die zijn persoonlijke indrukken uit. Hier maakt objectiviteit plaats voor subjectiviteit. De aandacht wordt op iets persoonlijks gericht en dat is vaak interessant.

Tot slot spreekt de leerkracht: “Welke mogelijkheden zie ik?” stuurt aan op een blik naar de toekomst. Het is een uitnodiging om vooruit te kijken, om te groeien en om zowel de compositie als de maker sterker te maken. 

Deze drie vragen vormen een drieluik dat ook terugkomt in de vakliteratuur over feedback: eerst beschrijf je objectief wat je ziet, daarna deel je wat het met je doet, en ten slotte geef je richting voor de toekomst. De vragen weerspiegelen ook de concepten van feedback, feedforward en feedup van John Hattie: feedback (Hoe heb je het gedaan?), feedforward (Wat is je volgende stap?), en feedup (Waar ga je naartoe?). Hattie geeft terecht aan dat feedback altijd moet terugblikken en vooruitblikken. Alleen is zijn vraag “Waar ga je naartoe?” voor kunstonderwijs net iets te bepalend en te voorbarig. Onderweg zal dat wel duidelijk worden, maar nu kan dat nog niet.  

Overal kunst

Kunst is overal, vaak zonder dat we het doorhebben. Het zit in kleuren, patronen, architectuur, boeken, muziek, tattoos, animaties, games, meubels en nog zoveel meer. We staan er zelden bij stil, maar kunst is een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijks leven. Het is geen abstract of onbereikbaar concept, maar iets dat ons voortdurend omringt.

Opmerkelijk genoeg zoeken we in onze vrije tijd actief die creativiteit op. We combineren kleding, richten ons huis in, schikken planten in de tuin, zingen, dansen, leren een instrument bespelen op de academie of maken kleine kunstwerkjes, zoals zelfgemaakte plantenhangers of geüpcyclede kleding. Deze dingen zijn misschien niet strikt noodzakelijk, maar ze geven ons leven kleur en betekenis.

We all make art all the time but we don’t usually call it that.
Brian Eno

Zelfs de eenvoudigste, alledaagse handelingen kunnen creatieve uitingen zijn die ons leven verrijken. Dit nuanceert het idee dat kunst exclusief is, alleen weggelegd voor mensen met talent, geld of een hoge opleiding. Kunst is toegankelijker dan we vaak denken.

Fouten

Martha Graham, een pionier van de moderne dans, was gefascineerd door de expressieve kracht van menselijke beweging. Tijdens een van haar repetities gebeurde er iets onverwachts: een danseres struikelde tijdens het uitvoeren van een sprong. Wat sommigen als een fout zouden bestempelen, zag Graham als een moment van onverwachte schoonheid. Het struikelen was voor haar kwetsbaarheid. Graham herkende onmiddellijk de kracht van dat toevallige moment. 

Graham begon deze zogenoemde onnatuurlijke bewegingen opzettelijk te integreren in haar choreografieën. Ze spoorde haar dansers aan om bewust uit balans te raken, te struikelen en zichzelf op te vangen. Niet als technische fouten, maar als een expressie van menselijke kwetsbaarheid en de voortdurende strijd om controle. Dit concept, dat bekend werd als errant movement (foutieve beweging), groeide uit tot een rode draad in haar werk.  

Vervreemding

Wie erbij was, zal het nooit vergeten. In de grote turbinehal van Tate Modern in Londen creëerde kunstenaar Olafur Eliasson een bijzondere ervaring. The Weather Project gaf bezoekers het gevoel dat ze zich dicht bij de zon en de wolken bevonden. Verlicht door ongeveer 200 lampen creëerden de halve cirkel en de weerspiegeling ervan het beeld van een massieve zonsondergang binnenshuis. De rode gloed rond de bol leek ook erg op die van de planeet Mars. Kunstmatige mist versterkte de sfeer. De installatie werkte betoverend en vervreemdend. Miljoenen mensen gingen kijken en ervaarden een zon die niet heet werd en een hemel die ergens eindigde.

Kunstenaars dagen uit om vanuit hun vervreemdende kunst of interventies vanzelfsprekendheden in vraag te stellen, vastgeroeste ideeën los te wrikken of krassen aan te brengen. 

Het is interessant om te onderzoeken hoe we vervreemding een plek kunnen geven in kunstonderwijs.

Grapefruit

Grapefruit (1964) van Yoko Ono is een iconisch werk binnen de Fluxusbeweging. Het werk is een verzameling korte, poëtische instructies die uitgepuurd en eenvoudig zijn.

Een van de bekendste muzikale opdrachten is Tape Piece I, waarin Ono vraagt: “Neem een geluid op, speel het terug en luister.” Achter deze simpele opdracht schuilt een diepgaande oefening die luisteren en herinnering centraal stelt.