Mijn fout

In mijn eerste jaar als gitaarleraar was ik een lightversie van mijn docenten van het conservatorium. Ik merkte dat dat niet werkte: feedback die niet gepast was, thema’s die te specialistisch waren, een muziekkeuze die te hoog gegrepen was …

De conclusie na dat eerste jaar? Het roer omgooien.

Eén oefening veranderde mijn lespraktijk fundamenteel. Ik daagde mezelf op een radicale manier uit: elke fout die een leerling maakte, was mijn fout. Zo ging ik op zoek: hoe kan ik het anders aanpakken? Nieuwe invalshoeken, andere feedback, gepaste materialen, andere volgordes … ontstonden. Met vallen en opstaan.

Je hebt veel (met ons) geëxperimenteerd, zei een leerling daar achteraf over. Ik moest even slikken van deze opmerking.

Maar daarna ontving ik deze feedback als een groot compliment.

Mogelijke leerwegen

Artistieke leerweg .jpeg

Bij sommigen leeft het verlangen om processen in het kunstonderwijs te pakken krijgen. Dat mondt dan uit in modellen en teksten die aangeven welke lineaire stappen leerlingen moeten zetten: stap 1, stap 2 …

Dit soort leerlijnen zijn vooral geruststellend voor de ontwerpers: we hebben het onder controle. De werkelijkheid is helaas (sorry fout) gelukkig anders. Artistieke processen zijn ingewikkeld, chaotisch, persoonlijk en onvoorspelbaar.

Je kan hoogstens mogelijke leerwegen uitdenken. En dan onderzoeken of je daar iets mee kan in een bepaalde context. De volgende maanden zullen we op heel wat academies voorzichtig zulke oefeningen maken. 

 

Hoogwaardig vakmanschap

33416176324_22020d15b2_o.jpg

Muziekboeken insinueren dat je met hun methode in enkele maanden een instrument kan leren spelen. We weten natuurlijk beter: een lange leertijd is noodzakelijk.

Hoogwaardig vakmanschap gaat vooral om kennis die niet in een boek staat. Richard Sennet noemt dit belichaamde kennis. Kennis die voortvloeit uit de intuïtieve samenwerking van lichaam en geest.

Daarom blijft het essentieel dat een meester zijn gezellen met regelmaat ontmoet. En dat ze samen de mogelijkheden en grenzen van instrument, materialen en gereedschappen verkennen.

Deze ontmoeting gaat verder dan de traditie herhalen. Want het stoffige imago van de ambachten hebben we achter ons gelaten. Nieuw vakmanschap zoekt naar uniciteit, maatwerk en innoverende technieken. Het nieuwe ontstaat in een creatief spel tussen een leerling met nieuwe ideeën en zijn leraar. Hoogwaardig vakmanschap.

Op een podium of tentoonstelling is dit proces naar hoogwaardig en nieuw vakmanschap niet altijd zichtbaar. In de ateliers/ klassen op de academie des te meer.

Maak het met kunstenaars

rixt-hulshoff-pol-hanna-piksen-maak-het-met-kunste.jpg

Maak het met kunstenaars is één van de meest inspirerende kunsteducatieve boeken die ik de afgelopen jaren in mijn handen kreeg. Al meer dan tien jaar organiseert het Stedelijk Museum in Amsterdam wekelijks workshops over kunstenaars. Het boek is daar een neerslag van. 

Uitgangspunt is altijd een kunstenaar of een onderzoeksvraag die zijn/ haar werk oproept. De kunstenaar gidst je naar je eigen stijl, taal, vondsten en antwoorden.

open-uri20140109-351-1dc9xf5-300x198.jpgEen voorbeeld? Fotografe Marijke Van Warmerdam kijkt altijd vanuit een ander perspectief naar de wereld. Ze gebruikt daarbij een videocamera, fototoestel of een spiegel. Je wordt uitgedaagd om met een spiegel erop uit te trekken: loop door een park of museum en gebruik de spiegel om nieuwe hoeken te ontdekken.

Leraars beeld, dans en woord vinden dit soort opdrachten vanzelfsprekend. Voor leraren muziek zijn dit minder courante praktijken. En toch is de transfer niet zo moeilijk. Wie de kwaliteit van een componist of werk kan beschrijven en wat creatief vermogen heeft, is vertrokken.

  • Het Requiem van Mozart? Welk werk componeer jij voor de begrafenis van …?
  • Le Sacre du printemps van Stravinsky? Hoe verklank je de oerkracht van de natuur?

Archieven waar muziek in zit

penny-lane-lyric1.jpg

Het is een courante praktijk dat leerlingen en leraren beeld hun materialen verzamelen in portfolio’s.

In de Standaard vertellen musici over hun archieven.

Ik hou alles bij behalve mijn boekhouding. Ik heb geen archief, ik woont erin. Ik ben altijd al verzamelaar geweest. En archivaris: lijstjes maken en dagboeken bijhouden. Van sommige mensen vond ik een sms zo speciaal, dat ik ze met de hand heb overgetypt. In het lettertype van de Nokia-gsm.

Daan Struiven

Ik bewaar notities en invallen voor songs. Ideeën noteer ik in de app Evernote en die bundel ik per jaar. Regelmatig kijk ik ernaar. Het is interessant om je eigen weg te zien.

Inne Eysermans van Amatorski

Auto show

De kans is reëel dat we dit schooljaar geen ‘gewone’ toonmomenten meer zullen mogen organiseren. We kunnen onze energie steken in een discours over ‘hoe jammer we dit vinden’, of we kunnen deze situatie als een kans zien. Corona als een incubator voor nieuwe ideeën… Om bijvoorbeeld op zoek te gaan naar nieuwe en onontgonnen concertvormen.

Toen ik deze twee beelden in het boek Wicked Arts Assignments zag, besefte ik dat we met ons creatief vermogen het verschil kunnen maken. Want zeg nu zelf, een tentoonstelling op het achterraam van je auto, dat is toch geniaal gevonden.

Thema en variatie

sheet-music

Een lerares piano liet haar leerlingen eigen variaties maken op werken die ze gespeeld hadden: een ander ritme, andere arpeggio’s, uitgebeend tot op de kern, met overmatige versieringen, met een andere voortekening…

Met dit concept organiseerde ze een themaconcert. Eerste speelden leerlingen het origineel, daarna de nieuwe versie… Omgekeerd had ook gekund…

Prachtig concept!

Prikkelende paden

IMG_5587

De weg naar vakmanschap gaat meestal via vaste paden die door tradities bepaald zijn.

Kunstenaarschap werkt anders. Net zoals bij deze bidsprinkhaan begeef je je steeds weer op nieuwe en prikkelende paden. En dat geldt zowel voor de leerling als de leraar.

Boek over creatie

Samen met componist Bert Appermont zal ik volgend schooljaar een boek over creatie in het instrumentonderwijs uitgeven. 

De titel is al een spel: TIJD VOOR MAKEN. Het boek zelf zal dat ook zijn. Met meer dan honderd nieuwe creatie-opdrachten dagen we jou en je leerlingen uit om het onbekende terrein van ‘zelf iets maken’ te onderzoeken. Je kan kiezen uit zowel succes-verzekerd-opdrachten als verdiepend materiaal. De opdrachten richten zich op alle leerlingen instrument: van beginnelingen tot gevorderden, van de optie uitvoerend musicus tot creërend musicus in de 4de graad. 

Omdat we ons aanbod zo ‘getest’ mogelijk willen maken, zijn we op zoek naar leraren instrument die nieuwe opdrachten in hun praktijk willen uitproberen. Ben je geïnteresseerd, dan mag je ons mailen: erik.schrooten@ucll.be. 

En natuurlijk kan je ook voor je academie een workshop over dit uitdagende thema aanvragen.